Op 24 oktober stelden Stef Steyaert, stichtend vennoot van onze partner Levuur, en Filip De Rynck, hoogleraar bestuurskunde aan UGent, “De participatieve omslag” voor. In dit boek gaan Stef en Filip het gesprek met de lezer aan over onze democratie in transitie. Met Tree company ondersteunden we de boeklancering en studienamiddag: een verslag.
In het kaaitheater ontvingen meer dan 220 aanwezigen bij hun aankomst hun eigen exemplaar van het boek. Mohamed Ridouani, burgemeester van de stad Leuven, gaf het officiële startschot door te stellen dat de kracht van samenwerking terug uitgevonden zou moeten worden.
Na een beknopte toelichting van de inhoud van het boek door de auteurs – we geven hier geen spoilers weg – volgden de aanwezigen één van de 5 ateliers. Het doel van elk atelier was om toe te werken naar enkele scherpe, al dan niet confronterende stellingen of inzichten rond een specifiek thema.
1) De rol van het middenveld
2) De doe het zelf democratie
3) Representatie en deliberatie
4) Op de brug tussen representatie en participatie
5) Coproductie
De doe-het-zelf democratie
Collega Dorian nam deel aan het atelier rond de “doe het zelf” democratie. Drie case studies vormden het startpunt van een groepsdiscussie met een 15-tal deelnemers.
Maakbaar Leuven
De Leuvense regio die van herstellen een beter alternatief willen maken voor het weggooien en aankopen van spullen.
GIPSo
Ontstond uit de overtuiging dat iedereen zo zelfstandig mogelijk deel moet kunnen uitmaken van de samenleving. GIPSo streeft ernaar dat burgers met een beperking zelf regisseur worden hun leven. Zij geloven dat een eigen plek om kwaliteitsvol te leven de identiteit en rol in de maatschappij versterkt.
DoucheFLUX
Bevordert de re-integratie van mensen in bestaansonzekerheid, dakloos of niet, met of zonder papieren, van hier of van elders, dankzij een brede dienstverlening en de organisatie van verschillende activiteiten.
Een facilitator deelde na het bespreken van de case studies de deelnemers op in kleine groepjes van 3 of 4 personen voor verdere discussie over de ‘doe-het-zelf’ democratie. Dit leidde na een einddebat tot 3 conclusies rond dit boeiende onderwerp.
Werk vanuit noodzaak, plicht én goesting. We zijn ervan overtuigd dat de verschillende actoren veel productiever deelnemen wanneer deze drie elementen aanwezig zijn.
Actoren willen vaak snel en efficiënt werken, maar dit gaat niet altijd hand in hand. Soms worden er door de snelheid belangrijke details over het hoofd gezien. De lange, trage en moeizame weg kan meer perspectief bieden.
We zijn ervan overtuigd dat het potentieel, de expertise en de middelen aanwezig zijn in onze democratie. Bij een participatief proces ontwerp dienen we te focussen op het mobiliseren en verbinden van deze middelen.
Representatie en participatie: werken in de tussenruimte
Collega Bert begeleidde het atelier rond de ‘tussenruimte’ die bestaat tussen representatie en participatie.
Cases rond Ringland, Voedsel verbindt en OverKop Huizen toonden aan hoe actoren uit hun klassieke rol stapten en hun comfortzone verlieten. Het groepsdebat ging in op de opportuniteiten die hierdoor ontstaan. Welke nieuwe vormen van samenwerking vinden plaats in de tussenruimte? Maar ook, welke onvermijdelijke conflicten maken het werken in de tussenruimte moeilijk?
In de kleine debat groepen van 3 tot 4 personen reflecteerden de deelnemers over hun eigen rol in het vormgeven van de tussenruimte tussen representatie en participatie. Welke verantwoordelijkheid kan de administratie, de politiek, het middenveld, de burger … opnemen?
1. Aandacht voor het proces is cruciaal voor het vormgeven van de tussenruimte. Van bij de start dienen we eigenaarschap bij verschillende actoren te creëren.
2. Een meer divers proces zorgt voor een diverser landschap van actoren. We gaan voorbij de eerste schil van mogelijke actoren, de usual suspects, bijvoorbeeld door de sneeuwbalmethode.
3. Transparantie en vertrouwen zijn onontbeerlijk om een klimaat te creëren waar het algemeen belang vooropgesteld wordt. We (h)erkennen wederzijdse rollen en koesteren deze ook.
Modellen bestaan niet in de realiteit
Het slotwoord was voor Sofie Marien, hoofd van de onderzoeksgroep rond democratische innovatie van de KU Leuven.
Op Pinterest-achtige wijze haalde Sofie Marien aan dat modellen niet bestaan in de realiteit. Op basis van een studie legde ze de vinger op enkele pijnpunten van onze huidige democratie, en gaf aan dat je geen totaaloplossing kan verwachten van één democratische activiteit.
Haar advies? Stap weg van één model, het gaat om het samenspel. Vertrek van wat je wil oplossen, wat je wil bereiken en hoe we dat samen gaan doen. Participatie is dus niet dé oplossing, maar wel een belangrijk deel van het democratisch systeem.
Jouw burgers of belanghebbenden betrekken?
Tree company begeleidt online participatie. Ontdek onze manier van werken en het Bpart participatieplatform via een vrijblijvende afspraak.
